Hamamın Tarihçesi ve Faydaları
HAMAMIN TARİHÇESİ ve FAYDALARI
Kısaca ilk Hamam'ın tarihi Romalılar'a kadar uzanır.Vezüv yanardağının patlamasından sonra küller altında kalan Pompei şehrinde yapılan kazılar,Romalılar'ın kullandıkları hamamları ortaya çıkarmıştır.
Bu hamamların yalnız temizlik için değil,zevk ve eğlence için de yapıldığı anlaşılmaktadır.Romalılarda sınıf farkı olduğu için hamamlarda kölelerle asillerin giriş kapıları ve yıkandıkları yerler ayrılmıştı.
Roma hamamlarında buhar banyosu yeri,soğuk ve sıcak su havuzlarıda vardı.Bizim kültürümüzde de hamamların yeride oldukça eskidir....
HAMAM'IN FAYDALARI
* Kan dolaşımını düzenler,
* Ter atarak vucutdaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur,
* Romatizmal hastalıklara faydası çok büyüktür,
* Bel ağrısı,sırt ağrısı vb. ağrılara faydası vardır,
* Böbrek taşı düşürülmesinde yardımcı olur,
* Grip,nezle gibi hastalıklardan kurtulmanıza yardımcı olur,
* Ter atarak sağlıklı zayıflamanın diğer bir yoludur,
* Sinirlerin gevşemesine son derece yardımcı olur,
* Ter atarak vucutdaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur,
* Romatizmal hastalıklara faydası çok büyüktür,
* Bel ağrısı,sırt ağrısı vb. ağrılara faydası vardır,
* Böbrek taşı düşürülmesinde yardımcı olur,
* Grip,nezle gibi hastalıklardan kurtulmanıza yardımcı olur,
* Ter atarak sağlıklı zayıflamanın diğer bir yoludur,
* Sinirlerin gevşemesine son derece yardımcı olur,
Hamam
Hamam (Arapça حمّام, hammâm), özel bir düzenle ısıtılan sıcak ve
soğuk suyu bulunan, yıkanma amacıyla kullanılan yapı.
Hamamın tarihi Romalılar'a kadar
uzanır. Vezüv yanardağının patlamasından sonra küller altında kalan Pompeii şehrinde yapılan kazılar, Romalılar'ın kullandıkları hamamları ortaya
çıkarmıştır. Bu hamamların yalnız temizlik için değil, zevk ve eğlence için de
yapıldığı anlaşılmaktadır. Romalılarda sınıf farkı olduğu için, hamamlarda
kölelerle asillerin giriş kapıları ve yıkandıkları yerler ayrılmıştı. Roma
hamamlarında ayrıca buhar banyosu yeri, soğuk ve sıcak su havuzları da vardı.
Natır
Hamamda çalışan ve müşterileri yıkayan bayan kişilere
denilir.
Tellak
Hamamda çalışan ve müşterileri yıkayan erkek kişilere
denilir.
Türk hamamları ve özellikleri
Türkler İstanbul'un
fethinden sonra burada ve Osmanlı
Devleti'nin dört bir yanında binlerce hamam yaptılar.
Türk hamamları başlıca üç kısma ayrılır:
Soyunma yerleri
Geniş bir sofa ve çevresinde bölmeli sekiler bulunur.
Yıkanan kimseler, bu sekilerde uzanıp dinlenirler.
Yıkanma yerleri
Soğukluktan geçilerek girilen hamam kısmına denir.
Burası da bazı bölümlere ayrılır: Kurna başı denilen herkesin teker teker yıkandığı yer, halvet adı verilen kapalı ve yalnız başına yıkanma hücreleri. Bir de üzerine
uzanıp ter dökülen göbek taşı bulunur. Burası, hamamın
mermer kaplı zemininden daha yüksek yapılmış ve çeşitli geometrik şekillerde
olabilen yerdir.
Isıtma yeri - külhan[
Hamamın altında olup burada ateş yanar. Ateşten
yükselen alev ve duman, mermer zeminin altındaki özel yollardan, duvar
içlerinden geçer, tüteklik adı verilen bacadan
çıkar.
Külhandaki ocağın üzerinde sıcak su kazanı, onun da
üzerinde soğuk su deposu bulunur. Ocağın dip kısmındaki birkaç kanal, hamamın
yıkanma yerinin ortasındaki göbek taşının altına kadar uzanır. Ocakta yanan
odunların tesirli alev ve dumanları, bu kanallardan göbek taşının altına gider.
Bu taşın altındaki karanlık yer çok ısındığından buraya cehennem denir.
Çarşı hamamları, haftanın belli günlerinde kadınlara,
başka günlerde erkeklere açıktır. Çifte hamam olanlar ise birbirine bitişik iki hamam olup, biri kadınlara, diğeri
erkeklere ayrılmıştır. Bu hamamlar her gün açıktır.
İstanbul'un hamamları bütün dünyaca tanınmıştır. Eski
oluşu bakımından Bayezit, Çemberlitaş, Hoca Paşa, Fındıklı hamamları, Fatih'te Mehmedağa
hamamı vs. vardır. Ayrıca zamanla tahribata dayanamayıp yıkılmış hamamlar da
bulunuyordu. Hele meşhur konak hamamlarından hemen hiçbiri bugün kalmamıştır.
Yalnız Saray hamamları (Topkapı ve Dolmabahçe),
ayrı devirlerin mimarlık abidelerine örnek olarak, bugün İstanbul'u
süslemektedir. Bunlardan başka, Bursa'nın tabii sıcak ve kükürtlü sularıyla
meşhur kaplıca hamamları, Gönen kaplıca hamamları ve Türkiye'nin
dörtbir yanında serpiştirilmiş kaplıca ve normal hamamlar da vardır.
Türk hamamlarının bir değişik tarafı da, buhar banyosu
esasına dayanan Fin hamamı oluşlarıdır. Bugün dünya spor aleminde, çabuk terleyerek, çok kilo vermek
için bu hamamlardan faydalanılmaktadır. Bu bakımdan Türk hamamlarından bütün
sporcular istifade ederler.
Fin hamamı (Sauna)[
Fin hamamları (saunalar), Türk hamamından oldukça farklı bir geleneğin
ürünüdür. Kayıtlara göre ilk saunalar MS 5. ila 8. yy'da ortaya çıkmıştır.
Erken dönem saunalar bir tepenin veya höyüğün içine kazılmıştır. Araç-gereç ve
teknoloji ilerledikçe ahşap binalar kullanılmaya başlanmıştır. Bir şöminede taş
parçaları odun ateşinde ısıtırlır. Odadaki hava ısındıkça ateşten çıkan rayiha
da odayı kaplar.
Sıcaklık istenen dereceye gelince duman odadan
temizlenir ve yıkanmak isteyenler girer. Yanan tahtaların odaya sinen kokusu,
temizlenme töreninin bir parçasıdır. Bu tür kokulu banyoya Fince savusauna (duman saunası) denir. Çoğu kişi dumanın ve tahtanın kokusunu
rahatlatıcı bulur.
Geleneksel Fin hamamında mayo, havlu veya peştemal pek
giyilmez, çıplaklık bu toplumda tabu değildir. Aileler saunaya hep birlikte
giderler. Bu eski bir gelenektir, pek çok ailenin özel saunası vardır. Kamuya
açık saunalarda erkek ve kadın bölümleri ayrıdır. Saunalar cinsellikle ilgili
görülmez, Fin halkı için sauna, kiliseden sonra en kutsal kabul
edilen mekandır. 20. yy'ın başlarına kadar pek çok Fin kadını çocuklarını sıcak
ve temiz bir ortam sayılan saunada doğurmuştur.
Saunada loş bir ışık vardır, konuşulmaz, sessizce ve
rahatça oturulur. Sıcaklık genellikle 80 °C ila 110 °C'dir. Bazıları
üzerinde yaprak bulunan huş ağacı dallarını birbirine bağlayarak 'vihta' yapar
ve onunla ciltlerine hafifçe vurur. Vihtalar dükkânlarda da satılır ve
buzdolabında kışın kullanmak üzere saklanabilir. Vihta kan dolaşımını
hızlandırır, huş ağacı kokusunun ferahlatıcı olduğu söylenir.[1]
Hamamların sağlık bakımından faydaları[
Hamamlar, uzun müddet kalmamak şartıyla, sıcak su ve
sabunla yapılacak vücut temizliği için iyi bir yıkanma ve temizlenme
yerleridir. Hamamda terleyen vücudun, bir bez veya süngerle ovularak yıkanması,
vücutta kan dolaşımını kolaylaştırarak insana rahatlık verir.
Hamamlarda yıkananların adabı muaşeret kaidelerine
uyması gerekir. Hamamda fazla kalmak, sıcaktan soğuğa, soğuktan sıcağa zaman
zaman çıkmak da vücuda zararlı olabilir. Sağlık sorunlari olan kişilerin çok
sıcak suda yıkanmaları tehlikelidir.
Hamam
Natır
Tellak
Türk hamamları ve özellikleri
Fin hamamı (Sauna)[
Hamamların sağlık bakımından faydaları[